Toch geen Nieuwe Politiek

Mr. Donner is benoemd tot vice-fractievoorzitter van de Raad van State en dat is niet van tevoren afgesproken. Dat is hetzelfde als de mededeling dat de inval in Irak was bedoeld om de productie van chemische wapens te stoppen, het leger niets wist van de massaslachting in Szebrenica en dat Sinterklaas bestaat.


Rookgordijn

Een minpuntje voor Premier Mark, die toch steeds zijn best doet om de indruk te wekken dat regeren niet een geheimzinnig vak is. Hij was net lekker onderweg om de politiek een fris gezicht te geven en de weg te plaveien voor een modernere bestuurscultuur. Nu voegt hij zich naar de mores van de oude politiek, en dat zonder enige aanleiding. Het interesseert me namelijk helemaal niet hoe de voorzitter van de Raad van State wordt benoemd als je het maar wel kunt uitleggen. Je verbergen achter een rookgordijn van vertrouwelijk solliciteren past niet.


Wereldgeschiedenis

Dat de onderkoning van Nederland niet transparant wordt benoemd is niet erg. Het is één van die rollen binnen het bestel die moeten worden ingevuld. Het levert de desbetreffende functionaris een aardige aantekening op zijn c.v. en bijbehorende emolumenten op. De Raad van State is een adviesorgaan en rechtspreker waarvan geen enkele uitspraak de wereldgeschiedenis zal gaan halen.


Werkloze bestuurders

Het is pas sinds een paar decennia dat de politiek (naast het verzorgen van nuttige dingen als straatverlichting en wijkagenten)  bedoeld is als baantjesmachine. Was je vroeger na een kamerlidmaatschap of openbare bestuursfunctie opgebruikt en zat je jaren werkloos op de bank, nu is het een opmaat naar een directeurschap van een multinational of, als je echt nergens meer terecht kan, het voorzitterschap van de één of andere ambtelijke organisatie. 


Het zwakke vlees

Donner ligt terecht onder vuur. hij is niet de eerste minister die midden in een politieke crisis zijn baan verruilt voor een erebaan. Politici, die bij elke gelegenheid roepen dat ze daar zitten voor het landsbelang en niet voor de vervulling van hun eigen ambitie, vallen in die situatie genadeloos door de mand. Het vlees van Donner, die erfelijk belast is met de hang naar belangrijke juridische posities, was zwakker dan zijn moraal.


Bekijk het maar!

Ik wil niets te vertellen hebben over wie de voorzitter van de Raad van State wordt. U verdeelt uw baantjes maar lekker zelf en zolang uw vazallen geen schade aanrichten vind ik het al lang best. Ik wil wel een eerlijk antwoord horen als journalisten vragen waarom iemand benoemd is. Als het antwoord is dat dat in de achterkamer is afgesproken heb ik er vrede mee. Het is belangrijker dat mijn overheid nooit tegen me liegt over iets compleet triviaals. Er zijn belangrijkere geheimen te bewaren. Donner is Sinterklaas niet.

Sinterklaas op het dorp

Het hele dorp vierde sinterklaasavond in het café. Niet het hele dorp, maar iedereen die zichzelf belangrijk genoeg vond was op komen dagen. Naast Sinterklaas zouden twee notabelen aanschuiven die het publiek moesten vermaken met een aardig debat over een belangwekkend onderwerp. Daar hielden ze wel van, op het dorp: debatteren. Hoewel, als je goed keek zag je dat debatten in het dorp nooit bedoeld waren om tot een aardige oplossing van problemen te komen, maar meer om elkaar de loef af te steken.

Notabelen

Het waren warempel niet de minsten: Hereboer Herman, die het inmiddels tot raadslid had geschopt, en de succesvolle zakenman Tom Poes zouden met elkaar praten over de vraag wie in het dorp belangrijk waren. Dat moest wel wat worden, want beiden hadden het gisteravond in belangrijkheid afgelegd tegen Meneer de Burgemeester. Die had, door de baas van de plaatselijke patjepeeërskrant, waarin belangrijke mensen zich kunnen profileren door veel geld te betalen voor ronkende interviews, zich laten benoemen tot de Machtigste man van het dorp.

Inlevingsvermogen

Nog voordat de gespreksleidster de avond op stoom bracht storte Hereboer Herman zijn complete gebrek aan inlevingsvermogen over de zaal uit. Hij wilde graag een waardig publiek debat en gaf op hoge toon blijk van zijn dedain voor mensen die “zomaar wat roepen”. Het publiek weet dat het gedachtegoed van Hereboer Herman van vòòr de oorlog is, maar werd zich er pijnlijk van bewust dat dat van vòòr de 80-jarige oorlog is.

Geen eigen mening

Tom Poes, die verwoedde pogingen had gedaan om ook toe te treden tot het establishment door te pas en te onpas te solliciteren naar een openbare functie, bedacht een list. Hij plakte weleens een pamflet op de deur van het gemeentehuis en sprak wel eens met een lid van de burgerij. Daarmee onderscheidt hij zich van de andere notabelen, die de mening van de man in de straat slechts te weten kwamen via zorgvuldig georganiseerde vragenlijsten. Dat kwam wel van pas, want de raadsleden hebben, volgens Tom Poes, geen benul van de beslissingen die ze nemen en zouden veel beter beslissingen gaan nemen als ze maar eens naar hem gingen luisteren.

Belangrijke mensen

Het had een cabareteske avond kunnen worden als de andere hele belangrijke mensen van het dorp hun mond hadden gehouden. Dat lukte natuurlijk niet. De lokale draadomroep zond namelijk uit en de gedachte dat enkele tientallen bedlegerige burgers bij de volgende verkiezingen konden worden geronseld maakte de populisten-in-spee overmoedig. Al snel ging het helemaal niet meer over belangrijke meningen, maar viel iedereen over elkaar heen in meningen over allerhande onbelangrijke onderwerpen.

Knokpartij

Toen de aanwezigen inmiddels het doel van de avond uit het oog waren verloren was er geen houden meer aan. Sinterklaas probeerde nog de twee grappen te plaatsen die hij 's middags had bedacht, maar hij was kansloos. De stemming was al aardig verziekt en alles wat restte was de traditionele knokpartij waarmee elk debat in het dorp eindigde. Ik verliet de kroeg en dacht, terwijl ik mijn neus diep in mijn shawl drukte, aan een citaat van Gerrit Komrij: “Ik vind het heerlijk om op een afstandje te zitten kijken naar dingen die naar de klote gaan.”

Alphense epiloog

Ik schreef een column over het onvolwassen publieke debat in Alphen en leerde twee dingen. Ten eerste dat het trauma van de Ridderhofshootout de ontwikkeling van Alphen van dorp naar stad geen goed heeft gedaan en dat de reactie van mensen op hun omgeving daardoor in overdreven staat is geraakt. Mijn gedachte dat Alphen een intellectuele elite mist werddoor de Alphense opiniemakers royaal bevestigd. Ik leerde dat dat een normale fase is in de ontwikkeling van een kunstmatig gegroeide samenleving, waarvoor dank.

F-side

Het is opvallend dat de “opiniemakers” in Alphen zich vaak gedragen als een horde voebalhooligans, waarbij de wedstrijd van ondergeschikt belang is aan het relschoppen erom heen. Het boegbeeld van die Alphense F-side zoekt een scherp debat. Dat doet hij, over het algemeen, goed. U zult mij niet horen klagen over zijn mening  over de borsten van raadslid Prins, het regentengedrag van Ruud Gebel of zijn liefdesverklaring aan mevrouw Oppatja. Als je niet tegen de hitte kunt, moet je uit de keuken blijven en dat geldt zeker voor politici.

Ridderlijk

Hij voert het debat met open vizier. Hij is onthutsend eerlijk in zijn stellingen en observaties. Hij heeft maar twee problemen: Hij doseert niet en maakt het debat zo persoonlijk dat het onmogelijk is voor zijn tegenspelers om op zijn stelling te reageren. Daarmee plaatst hij zichzelf buiten de discussie. Dat is jammer, want de waardevolle dingen die hij zegt worden dan ook niet opgemerkt. Gelijk hebben en gelijk krijgen zijn twee dingen.

Wantrouwen

Er is een diepgeworteld wantrouwen tussen de Alphense politici en deze opiniemakers. Waar in een normale samenleving u beiden het toneel betreedt voor een vermakelijke voorstelling richting de burgers voert u in Alphen uw eigen nummertjes op uw eigen podium voor uw eigen publiek op. U drinkt na de voorstelling niet samen een ranja, maar blijft elkaar de hersens inslaan, lang nadat de lichten uit en de camera’s weg zijn.

Politici

De lokale politici maken het u niet eenvoudiger. Het is te makkelijk om te zeggen dat je de volksvertegenwoordigers krijgt die je verdient, maar er zijn behoorlijke parallellen tussen het onbesuisde gedrag van de opiniemakers en de leden van de gemeenteraad. Het is een samenraapsel van kroegtijgers die de boerenkiel nog niet hebben afgeworpen, betrokken dorpsbewoners en ambitieuze wereldburgers. In een gemeente met een omzet van bijna 70 miljoen en 600 werknemers heeft u misschien evenveel behoefte aan stevige vertegenwoordigers als aan genuanceerde opiniemakers.

Raaskallende raadsleden

Ik lees in een column van een raadslid dat ook hij tegen het cultuurhuis is, zonder argumenten. Hij vind het wel leuk om het geld te besteden aan de aanleg van een tunnel. Dit ook zonder argumenten en vooral zonder realiteitszin. Als politici zich op deze wijze in het debat werpen roepen ze uw reactie over zich af.

Inhoudsloze debatten

Ik lees verslagen van raadsvergaderingen, waaruit blijkt dat in de raad slechts schaars argumenten worden gewisseld. Wie de debatten over de Maximabrug en de Lage Zijde naleest ziet dat er raadsleden ter linker, rechter en onbenoemde zijde zijn die zich gedragen alsof ze in de kroeg of sociëteit een halfbakken mening poneren en daarmee verstandige opmerkingen elimineren.

Epiloog

Dit is mijn laatste bijdrage aan het debat over de rol van opiniemakers in Alphen. Het is inderdaad (nog) niet mijn debat. Over twee jaar zit u, dankzij een gemeentelijke fusie, wèl met mij opgescheept. Dan ga ik het mij eindelijk permitteren om een inhoudelijke mening te hebben over alles wat onze samenleving scheidt en bindt. Maak uw bestuurderende en opiniemakende borsten maar nat.

Niets is leuker dan een aardige polemiek tussen twee columnisten. Erik Boerefijn pakt de knuppel op en krijgt mijn repliek. Boerefijn gooit politiek en samenleving op één hoop en bewijst daarmee mijn gelijk: Alphen is een puber van 14 jaar.

Puistenkoppen

Pubers van 14 zijn van die ongeleide projectielen waar je je van afvraagt waarom je ze op de wereld hebt gezet. Puistenkoppen, die per week van mening wisselen over van alles en nog wat. Die onredelijk zijn, zoekende zijn naar zichzelf en de rest van de wereld daar de schuld van geven. Je houd van ze omdat het moet en koestert de  gedachte dat het ooit volwaardige, denkende mensen worden.

Democratie

Boerefijn maakt geen onderscheid tussen samenleving en politiek. Daarmee maakt hij dezelfde denkfout als menig Alphens columnist: U vind politiek veel te belangrijk. Dat is niet goed. Uw lokale politici zijn uw marionetten. Als zij uw belang niet goed vertegenwoordigen moet u bij de volgende verkiezingen iemand anders kiezen. Daarom gaat u eens per vier jaar stemmen,  Machiel van der Schoot.

Intellectuelen

Zolang we dorpsbewoners zijn gaat het nog wel goed. De intellectuelen die in Alphen en Boskoop geboren zijn, zijn het dorp al lang geleden ontvlucht en ook in de overige kernen ken ik weinig autonome denkers. De veldwachter op een varken en de dorpsgek horen bij de couleur locale. De kroegpraat ook. Grote beslissingen worden elders genomen. Uw overheid denkt na over uw identiteit.

Rotte vis

Alphen aan den Rijn kan zich dat (zeker na de fusie) niet meer permitteren.Wat voor labbekakken bent u, dat u het debat over de identiteit van Alpen aan den Rijn door uw stadbestuur laat voeren?  Een gemeenschap met meer dan 100.000 inwoners is stuurloos als zij zich laat leiden door politici aan de ene kant en borrelpraat aan de andere kant. U moet ruimte maken voor denkers, zonder hen bij de eerste de beste gelegenheid voor rotte vis uit te maken of op te hangen aan de galg van ons eigen onbenul. U moet ruimte maken voor een echt debat.

Elite

Over twee jaar maak ik deel uit van uw samenleving zonder intellectuele elite. Daar verzet ik mij tegen: Bij volwassenheid horen volwassen meningsverschillen. Ik daag u niet uit tot een mening over Gebel , Prins, van Velzen of Schriek; ik daag u uit tot een maatschappelijk debat over uw waarden. Ik vraag u, met mij, met een lampje te zoeken in uw samenleving naar mensen die dat politieke debat overstijgen.

Licht in de tunnel

Het laatste blog op Alphens.nl van Kaj Elhorst neigt in die richting. Laten wij goed naar hem luisteren en het op de inhoud van zijn verhaal met hem oneens zijn, zonder hem te kruisigen. Laten wij het onhandige intiatief van Martijn Zohlandt, waarmee hij gaat aantonen dat de meeste Alphenaren met hele ander dingen bezig zijn, op zijn merites waarderen.

Want, Erik Boerefijn, als je de bestuurders niet meer de schuld kunt geven, waar sta je dan? En wie zijn jouw maatschappelijke roergangers?

Pubers met groeistuipen

Als je van een afstandje naar zaken mag kijken heb je soms een beter overzicht dan dat je er deel van uitmaakt. De komende twee jaar mag ik nog van een afstandje naar de gemeente Alphen aan den Rijn kijken. In onze onuitsprekelijke wijsheid hebben we bedacht dat een "groot Alphen" beter functioneert dan het nu doet. Dus vanaf 1 januari 2014 woon ik er vanzelf, maar nu mag ik u nog uitgebreid kapittelen.

Ritalin

Vanaf dat afstandje valt vooral op dat de Alphense samenleving gauw uit zijn concentratie is te brengen. Het lijkt een beetje op een klas met ADHD-‘ers die de verkeerde snoeppot hebben gevonden. Alles wat zich voordoet wordt uitvergroot en verdringt het vorige hijgerige item. Dat is een tijdje lang vermakelijk, maar op enig moment wordt u voor de toeschouwers een erg vermoeiend gezelschap. Het wordt tijd om de Ritalin aan het drinkwater toe te voegen.

Ridderhof

Ik doel nadrukkelijk niet op de spreeshoot in de Ridderhof: Dat is de echte traumatische ervaring van een samenleving. Als het goed is bindt het u rond een verschrikkelijke gebeurtenis en hopelijk komt die samenleving er sterker uit. Het gaat vooral over als die kleine ongemakken die een moderne samenleving treffen en die leiden tot een knallende polemiek op één van de meer dan vijftien podia die de media in Alphen biedt.

Alles is een gebeurtenis
Elke helicopter die over Alphen vliegt doet mijn twitter timeline zo ongeveer ontploffen. De verkeerssitiuatie op het dorp, een nieuwe brug, een kapotte brug, een overslagterminal: Alphenaren zien in bijna alles een aanleiding om het hartgrondig met elkaar oneens te zijn en elkaar met overslaande stem voor hufter uit te maken. Een ruzie die geen debat kan worden, omdat een debat vereist dat je de tegenstander waardeert en je open opstelt voor zijn argumenten.

Groeistuipen

Alphen aan den Rijn is een puber met groeistuipen. Een samenleving die in twintig jaar tijd drie keer zo groot werd. Waar mensen nog steeds denken dat ze op een dorp wonen en daar hun eigen kleinburgerlijke invulling aan geven. Ik weet niet waar u meer baat bij heeft: een cursus debattechniek of les in wellevendheid.

Fuseren

Over twee jaar is Alphen nog eens de helft groter. Dan verblijven er meer dan honderdduizend mensen. Het wordt tijd voor de oude Alphenaren om volwassen te worden. Het is nog teveel een samenleving met een schandpaal op het plein voor het stadhuis. Een gemeente waar je constant over je schouder moet kijken of er niet weer een clubje achterlijke dorpsbewoners de volgende lynchpartij organiseert. Waar iedereen die het met iemand oneens is zijn eigen actiegroep opricht. Waar het openbare debat in Alphen gaat over pek-en-veren, in plaats van over de inhoud.

De grootste

Het wordt tijd dat u uw klompen uittrekt en zich gaat gedragen als waardige burgers van de grootste (qua oppervlakte) gemeente van onze provincie en er iets moois van maakt. Het heeft vele voordelen en dringt daarnaast het medicijngebruik wat terug.

Leve de zetelklever!

U kent ze wel: Politici die niet weten dat het tijd is om op te stappen. Je vind ze bij alle partijen en in alle lagen van het politieke leven. Ik noem u twee situaties waarin een politicus zijn biezen dient te pakken. De eerste is de meest eervolle en leidt uiteindelijk tot grote roem: Het nemen van verantwoordelijkheid. De tweede is de politicus die vanuit zijn wereldbeeld verkeerde besluiten neemt en daarmee de samenleving opscheept met compleet kansloze investeringen.

Aleid Wolfsen

Een politicus die verantwoordelijkheid neemt voor een fout in het bestuursapparaat toont aan dat hij een goede morele inschatting maakt van de verantwoordelijkheid van bestuurders. Zo zou Aleid Wolfsen tot grote hoogste stijgen als hij na de blunderpartij van zijn ambtenaren had gezegd: “Ik neem mijn verantwoordelijkheid en maak plaats voor een ander.” Nu wringt hij zich publiekelijk in allerlei bochten. Dat beschadigt het ambt en hindert het college om zijn gemeente goed te besturen. Daarmee maakt Wolfson zich van gewaardeerd bestuurder tot flapdrol. En daar heeft geen oppositiepartij iets aan hoeven doen.

Marnix Norder

Een politicus die visionair is maakt het al een stuk lastiger. Hij heeft een missie in dit leven die onze beperkte visie overstijgt, vindt hij. Dit type politici veroorzaken gedrochten als de HSL tussen Amsterdam en Rotterdam of, om het lokaal te houden, de RijnGouwelijn.  De gedachte aan een maakbare wereld bracht Marnix Norder tot het afdwingen van dit kansloze project waarmee hij als gedeputeerde de samenleving opzadelde met een rekening van meer dan 250 miljoen Euro.

Adri Duivesteijn

Voor de eerste spade in de grond stond vertrok Norder naar Den Haag, waar hij als wethouder in de illustere voetsporen van zijn grote voorganger en kampioen-zetelklever Adri Duivesteijn trad. Duivesteijn, die dertig jaar terug al op eigen kracht de gemeente Den Haag met een even kansloos stadhuis de artikel-12 status van armoedige gemeentes bezorgde en sindsdien in zijn eigen kerstpakket woont. Momenteel wethouder van een grote groeikern: voor deze categorie is zetelkleven zeer lucratief.

Wilma Verver

Er is nog een derde zetelklever. Dit is de politicus die zijn/haar eigen incompetentie niet inziet, en in haar megalomane waanzin het openbaar bestuur beschadigt. De burgemeester van Schiedam is daar een schrijnend voorbeeld van. Het is ook de moeilijkste zetelklever, omdat hij zelf niet doorheeft dat hij de verkeerde man op de verkeerde plaats is. Ik weet dat de Schiedamse raad veel moeite heeft gedaan om haar haar eigen verantwoordelijkheid te laten nemen. Het is zeer spijtig dat dat niet is gelukt. Het heeft geleid tot veel maatschappelijke schade en vooral tot een zeer beschadigd vertrouwen van de burger in de politieke ambtsdragers.

Risico van het vak

Dat politici schade oplopen is niet erg. Verantwoordelijkheid is geen schuld. Politici die hun verantwoordelijkheid niet nemen deugen niet voor hun functie. Zij dienen op te stappen of in het meest extreme geval door de volksvertegenwoordiging tot opstappen worden gedwongen. Er ligt een taak voor iedereen die zich democratisch verkozen voelt.

Hard werken, sober leven

Europese bestuurders hangen met hun nagels aan de rand van het ravijn van onze welvaart. Doordat onze leiders de afgelopen twintig jaar geen dappere keuzes maakten en van verkiezing naar verkiezing de burgers stroop smeerden om wèèr in de gunst te mogen vallen staan we nu aan de vooravond van een eeuw waarin onze welvaart gaat verdwijnen.

Waar komt onze rijkdom vandaan?

Het is zo eenvoudig als het klinkt: Wij zijn rijk omdat iemand anders arm is. In een rechtvaardige wereld zou een Tv-toestel 100 keer duurder zijn dan wat u er nu voor betaalt. De enige reden dat u een TV heeft is dat er in Taiwan iemand bereid is voor minder dan één dollar per toestel uw TV in elkaar te schroeven.

Kennis is macht

Door de moderne communicatiemiddelen komt kennis breder beschikbaar voor meer mensen. Daarnaast delen de kennisdragers hun kennis graag met lage lonenlanden, omdat ze dan meer kunnen verdienen aan de westerse consument. Daardoor devalueert de waarde van kennis in hoog tempo.

Chinezen zijn slim

Chinezen zijn net zo slim als wij en omdat hun overheid investeert in de ontwikkeling van die slimmigheid kunnen ze in hoog tempo net zoveel presteren als wij. Laten we ons voorlopig maar gelukkig prijzen dat in Afrika niemand investeert in onderwijs, anders hebben we binnen twee decennia ook nog eens een paar miljoen hoog opgeleide Afrikanen om mee te concurreren.

Hoe borgen wij onze welvaart?

De berekening is eenvoudig: Een Nederlander voegt net zoveel waarde toe aan de economie als een Chinees. Hij kost evenwel meer dan 50 keer meer dan die Chinees. Die wedstrijd gaan we niet winnen met onze 32-urige werkweek en pensioen op 65. We moeten simpelweg meer en slimmer gaan werken.

Naar een duurzame samenleving

Dat hardere werken is nog niet genoeg. Daarnaast moeten we constant kennis ontwikkelen om de competitie voor te blijven. We zullen ook onze overmatige consumptiedrang moeten beperken, waardoor de handelsstromen meer in evenwicht gaan komen. De ketens van dienstverlening die we inmiddels hebben opgetuigd moeten worden afgebroken en distributie moet zich gaan beperken tot de kern. De producten die u gebruikt moeten in dienst staan van uw arbeidsproductiviteit.

Op weg naar een andere bevrediging

De ommekeer die ik hier in 400 woorden beschrijf is een complexe. Hij vraagt vergroting van ons bewustzijn en doet een beroep op onze mogelijkheden om onze bevrediging langs andere wegen te zoeken dan via materiële masturbatie. Ik heb gelukkig één troefkaart in mijn mouw: Als we het niet doen zijn onze kleinkinderen over 100 jaar net zo arm als de rest van de wereld; als we de juiste weg vinden is de rest van de wereld over 100 jaar net zo welvarend als wij.

Een moord is nooit politiek

Om even duidelijk te maken waar ik sta: Geert Wilders is de splijtzwam in onze samenleving, die door zijn manier van communiceren mensen tegen elkaar opzet. Hij is respectloos naar groepen in de samenleving en zijn teksten geven aanleiding tot het innemen van ferme standpunten.

Wilders probeert onze beschaving terug te werpen naar de tijd van de vroege middeleeuwen. Ik heb niets met de wijze waarop hij de publieke ruimte inneemt met zijn xenofobe kijk op de wereld en ben de laatste die zijn standpunten gaat verdedigen.

Toch heb ik moeite met types die de moordpartij in Noorwegen koppelen aan de belangstelling van de dader voor het gedachtegoed van Wilders. Het zijn columnisten, polemisten en opiniemakers die naarstig op zoek zijn naar een aanleiding om het geperoxideerde ressentiment aan de schandpaal te nagelen. We zien ze in het journaal, lezen hun gemekker in de kranten en worden via de Sociale Media lastig gevallen met hun pseudowetenschappelijke kleinburgerlijkheid. Hun stellingen zijn opportunistisch en ongepast.

Meten met twee maten

De verleiding om Wilders verantwoordelijk te houden is groot. Waar Wilders zich nu, terecht, distantieert van meneer B. heeft hij in het verleden bij gewelddadige acties onmiddellijk de complete islamitische wereld ter verantwoording geroepen voor het gedrag van mensen die handelden uit naam van “een achterlijke godsdienst”

Dat is voor hem geen ongewone houding: Hij is tenslotte een Partij Voor zijn Vrijheid, niet die van anderen. De opiniemakers laten zich meeslepen in een spel waar ze Wilders de regels laten bepalen. Dat is “een beetje dom”. Zij legitimeren daarmee de huil- en scheldpartijen van Wilders en dragen ongewild bij aan de polarisatie in onze samenleving. Zij lopen vrolijk een stukje met hem op naar zijn donkere middeleeuwen. Zij zijn geen geblondeerde haar beter.

Wilders in ons democratisch model

Wilders probeert via legitieme kanalen zijn doel (het beschermen van de staat Israël) te bereiken. Dat hij dat handig doet en daarbij de rust van onze kabbelende samenleving stoort, is onderdeel van ons democratische systeem.

Beroemde voorgangers als Hadjememaar, Boer Koekoek en Drs. Janmaat tonen aan dat dit type cabareteske deelnemers aan ons democratisch dispuut de feestvreugde tijdelijk verhoogt en de gevestigde orde dwingt zich weer eens te richten op de mening van de man in de straat. Ze hebben een rol en die spelen ze met verve.

Net als “de doctorandus” in de jaren tachtig is ook Geert het slachtoffer van zijn eigen ferme uitspraken. Zijn woorden worden door zijn volgers vaak op eigen wijze geïnterpreteerd. Het is niet de eerste keer dat een extreme politieke mening omslaat in een gewelddadige inquisitie. Maar dat is in een liberale samenleving altijd de verantwoordelijkheid van de dader.

Wie moord doet niet meer mee

Meneer B. uit Noorwegen stelt zichzelf boven de wet. Hij meent dat het vermoorden van anderen tot zijn prerogatief behoort en dat dit een bijdrage levert aan het bereiken van zijn ideale samenleving. Dat is, hoe vreemd het ook klinkt, een eenvoudig juridisch feit.

Het is aan de rechter om vast te stellen of meneer B. iemand heeft vermoord en hem daarna voor dat feit te veroordelen. De reden waarom meneer B. iemand vermoordt is een juridisch onbelangrijk feit, anders dan wanneer hij er een persoonlijke relatie mee heeft. De nu bekende feiten wijzen erop dat dat niet zo is.

Het is dus eigenlijk een simpele rechtszaak. Dit was geen crime passionel, geen impulsieve minnaar, maar een meneer die zijn actie had voorbereid en die mijns inziens de kans loopt om te worden veroordeeld voor minimaal één moord, waarop in Noorwegen 22 jaar gevangenisstraf staat.

Dat hij zich beroept op het gedachtegoed van Wilders is evenmin relevant. Als democraten de discussie aangaan over deze relatie geven we ruimte aan nog meer geradicaliseerde types. Dat lijkt me geen goed idee, omdat wij onze samenleving tegen “lone wolves” niet kunnen verdedigen. Zij moeten door een liefhebbende directe sociale context worden geholpen. Een betrokken familie is daar een zeer geschikt middel voor. Die kan spreeshoots voorkomen. Opiniemakers niet.

Niet links of rechts maar door het hart

Het is niet van belang of de kogel van links of van rechts kwam. De kogel kwam uit de loop van iemand die onterecht meende dat hij het recht heeft iemand te vermoorden. Het politiseren van dit feit verstoort een belangrijker debat. Dat is spijtig, want als wij op een democratische manier verder gaan met het debat over de wijze waarop wij leren samenleven komt het wel goed.

In onze samenleving is geen plaats voor Lee Harvey O., Volkert van der G., Mohammed B., Osama Bin L., Tristan van der V. of Anders B, ongeacht hun motieven. Er is wel, hoeveel moeite we daar als beschaafde mensen ook voor moeten doen, plaats voor Wilders. Hij mag zich net zozeer distantiëren van gewelddadige gekken als ieder ander die zich in het publieke debat mengt.

Dit is een herplaatsing van het blog dat op 27 juli werd geplaatst op http://liberalemedia.nl

Om de vrijheid

Soms is er een duidelijk punt aan te wijzen waar het fout ging in de geschiedenis. Voor wat betreft de vrijheid van meningsuiting was het verbieden van de Arondéuslezing van Thomas von der Dunk door een politieke werkgroep van de provincie Noord-Holland zo’n moment. Het is een zelfde schoffering van een grondrecht als de pogingen om in 2008 het pamflet Fitna vòòr publicatie te verbieden. (om maar even een pikant voorbeeld te noemen)

Een groot verschil
Toch was de hectiek rond het pamflet van Wilders een ondergeschikt historisch moment. Er is één belangrijk verschil tussen deze actie om Von der Dunk de mond te snoeren en de pogingen om Fitna te verbieden: Fitna is, ondanks aandringen door mensen die de inhoud onwelgevallig was, gewoon gepubliceerd; de lezing van Von der Dunk werd geblokkeerd door volksvertegenwoordigers. Dat is niet best, landgenoten! U koos per ongeluk uw eigen onderdrukkers.

Von der Dunk en Voltaire

Ik heb een mening over de lezing van Von der Dunk, net zoals ik een mening heb over het pamflet van Wilders. Die doen hier niet ter zake. We halen het, aan Voltaire toegekende, citaat er nog maar even bij: 'Ik ben het niet eens met wat u zegt, maar ik zal uw recht om het te zeggen tot mijn dood verdedigen'

Selectieve verontwaardiging
Opvallend in dit discours was de reactie van statenlid Brinkman. Hij is een waardig volger van de blonde roerganger, die er òòk een handje van heeft moord en brand te schreeuwen als er onaardige dingen worden tegengeworpen: Zìjn mening over de relatie tussen religie, hoofddoekjes en onderdrukking is legitiem; de vergelijking van zijn club met een onwelgevallige politieke partij is "PVV-bashing". Het zegt meer over Brinkman dan over zijn standpunten.

De vrijheid op het offerblok
De meeste veranderingen binnen een samenleving spelen zich af langs wegen der gelijdelijkheid. De privacy van Nederlanders werd niet op één revolutionair moment te grabbel gegooid, maar via een traag proces. Stapje voor stapje worden gegevens opgeslagen, bestanden gekoppeld en ontstaan uitwisselingen die u als de gewoonste zaak van de wereld ervaart. Nu we bijna al onze pricavy bereidwillig hebben afgestaan lijkt de Vrijheid van meningsuiting ons volgende offerlam.

Wel een mening; geen discussie

Ons democratisch systeem biedt ruimte om ver te gaan in het geven van meningen en het aanwakkeren van discussie. Dat de Lijst Wilders zich specialiseert in het geven van meningen en ontwijken van discussies is een keuze die Geert ooit heeft gemaakt en die hem electoraal geen windeieren heeft gelegd. Het is niet chique, maar er is binnen onze democratische context plaats voor niet-chique mensen. Als de volgende fase in de ontwikkeling van zijn achterban is dat, wanneer zij bestuursverantwoordelijkheid dragen, het geluid van andersdenkenden uit het publieke debat wordt geweerd overschrijden we een grens. Een grens die de werkgroep in Noord-Holland niet trok. Ik trek hem wel.

Dit is een herplaatsing van het blog dat op 28 april 2011 werd geplaatst op http://abr.vvd.nl